0212 517 56 98 BİZE ULAŞIN
Mortakı.com

Takı Sözlüğü

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z

A

Ağartma: Sulandırılmış sülfirik asit (Zaç Yağı) ile altın ve gümüş gibi eşyaların temizlenmesi işlemine verilen ad.
Ajur: Altın, gümüş gibi levhaların üzerine, motif işlemek için delik açarak yapılan işlem.
Akışkanlık: Erimiş halde ki alaşımın kalıba akabilme ve kabın tam şeklini alabilme özellliğini gösteren özellik.
Alafranga: Mıhlama işleminde altı açık yuvalara taş takma tekniği.
Alaşım: İki yada daha fazla metalin ayrı ayrı olduğundan daha iyi özellikler göstermesinden dolayı dengeli olarak karıştırılarak kullanılması.
Alaturka: Mıhlama işleminde taşın foyalı kabara içine sıvama ile yerleştirilmesi.
Alefi: Elmasın pırlanta kesiminde tabla üzerinde oluşan fasetlerin ismi.
Alman Gümüşü: Bakır, pirinç ve %25 oranında çinko alaşımı.
Amyant: Altın, gümüş gibi madenlerin üzerine konularak kaynak işleminin yapıldığı yanmaz kağıt.
Astar: Külçe altın veya metal levhaların inceltilerek işlenecek hale getirilmesi.
Ayar(Karat): Metalin kendi cinsinden saflık derecesinin ifade edilmesine yarayan ölçü ve değerli taşalrın ağırlık birimi.
Ayar Taşı Suyu: Bazı küçük işlemlerden dolayı oluşan çizik, sıyrık, eğe izlerinin giderilmesi için kullanılan doğal bir taş.

B

Baget: Değerli taşların dikdörtgen prizma halinde kesilmiş hali.
Başlık: Başa konulan süs eşyası.
Bezel: Elmasın pırlanta kesiminde, tabla üzerinde oluşturulan e büyük yüzeyli 8 fasetin adı.
Bezeme: Süsleme dekor etme.
Bileği Taşı: Çelik kalemlerin ağzının keskinleştirildiği taş.
Bronz: Bakır ve çinko alaşımıdır.
Brose: Matlaştırma işlemi için kullanılan sert keçe.

C

Cavahir: Cevherin çoğul hali. Elmas, yakut gibi değerli taşlarla yapılan mücevher.
Cilalama: Zımparadan sonra, perdah tozu ve cilalayıcı bileşenleriye dolu firça ya da döner teker kullanılarak metale parlaklık verilmesi.
Cimar: Yüksek ayarla üretilmiş takılara antik görüntü ve mat has rengi kazandıran kaplama tekniği.

Ç

Çapak: Santrifüj ve kum döküm sırasında taşan parçaların ek yerlerinde oluşan fazlalıklar.
Çapla: Mıhlayıcılıkta kullanılan düz ağızlı çelik bir kalem.
Çift: Maşa görünümlü, küçük tezgah ve kaynak işlerinde kullanılan alet.

D

Derece: Pimlerle birbirine bağlanan dişi erkek çerçeve.
Dekupaj: Seyreltik asit ya da dekupaj banyosuna daldırma yoluyla oksit ve eritken maddelerin metalden çözülerek atılması.
Divanhane: Osmanlı döneminde var olan yüzük modası. Orta kısmı tektaş kenarları elmaslarla çevrili büyük yüzük.
Dolap: Takının cila öncesi bilye ve iğnelerle parlatılması işlemi.
Dürtme: Mıhlama işleminde kullanılan yuvarlak uçlu çelik kalem.

E

Engele: Mıhlama işleminde kullanılan üçgen ağızlı çelik kalem.

F

Faset: Pırlantanın yüzeyine verilen ad.
Fire: İşlem sırasında ortaya çıkan metal kaybı.
Füsur: Genellikle yuvarlak ve küre biçiminde, metale taş yuvası açma ve pürüz temizleme işleminde kullanılan freze uçları.

G

Gemoloji: Değerli taş bilimi.
Gisbit: Mıhlama işlemi sırasında oluşan maden talaşı.
Grafit: Toz karbon.

H

Hakkak: Metal üzerine yazı yazan kalem.
Heştek: Metal parçalarla yarım yuvarlak, küre ve taş yuvası yapımında kullanılan çeşitli boylarda yarım yuvarlak oyukları olan demir alet.

I

Isıl İşlem/Tavlama: Madenlerin genişleme özellikleri yitirildiğinde ısıtılarak yumşatılması işlemi.
Işıl İşlem: Parlatma, cilalama işlemi.

İ

İfraz: Ramat ve bozuk alaşımlı maddenin tekrar kullanılabilir hale getirilmesi.
İzabe: Eritme. Metallerin pota içerisinde ateşte ısıtılarak sıvı hale getirilmesi.

K

Kabara: Altı kapalı, yarım yuvarlak, elmas yuvası.
Kabaşon: Alt kısmı düz, üst yüzeyi bombe ve traşsız taş.
Kal: Toprak ve kilden hazırlanan çukurda, ateş yardımıyla metal külçelerin eritilme işlemine verilen ad.
Kalemkar: Alt kısmı düz, üst yüzeyi bombe ve traşsız taş.
Katmer: Metal üzerinde eritme veya alaşım hatası sonucunda oluşan hava boşluğu. Metal kabuğu.
Kontür: Mücevherlerin üst kısmı olan montürü alttan destekleyen işlenmiş kafesli parçanın ismi.
Kral Suyu: Selenyum asidi. Altın ve diğer bütün kimyasal bileşiklerini etkileyen 1 litre nitrik asit ve 3 litre hidroklorik asit karışımı.
Kubbe: Kal sistemiyle elde edilen altın ve gümüşe verilen isim.

L

Lal: Kırmızı renkte süstaşı, alüminyum oksit.
Lup: Mercek. Başta taşların değerlendirmesi ve metaller üzerinde damgalama ve ince ayrıntıların incelenmesine yardımcı olan bir alet.
Lüle Taşı: Kolayca yontulup işlenen, beyaz renkli magnezyum silikat.

M

Malafa: Yüzük ve bilezik yapımında kullanılan, ahşaptan üretilmiş, konik cisim.
Makrome: Makrome çok eski çağlardan günümüze kadar, pek çok amaçla kullanılan bir ip çeşididir.
Mihenk: Altın ayar tespitinde kullanılan taş.
Mine: Mine, cam tozunun, çeşitli kimyasal maddelerle ve istenen rengi verecek metal oksitleriyle karıştırılıp fırınlandıktan sonra dondurulması tekniğidir.
Montür: Taşların monte edildiği mücevherin üst kısmı.
Mücevher: Değerli taşlarla bezenmiş süs eşyası.
Mons Sertlik Derecesi: Minerallerin çizilmeye karşı gösterdikleri direnç sertlik olarak bilinmektedir. Avusturalyalı mineralog Friedrich Monhs tarafından 1812’de düzenlenen Mohs sertlik dizisi ile bu sertlik nisbi olarak ölçülmektedir.

N

Necef: Dağ kristali, mühür yapımında kullanılır.

O

Oksit: Hava neminin metal yüzeyinde meydana getirdiği katmana verilen ad.

P

Pandantif: Genellikle sarkıntılı gerdanlıklar için kullanılan ad.
Perçin: İki veya daha fazla levhayı birbirine bağlamak için çivinin ezilerek baş durumuna getirilen ucu.
Perdah: Metal üzerindeki pürüzlerin eğelerin, rende ile düzeltilmesi.
Pertavsız: Büyüteç.
Pırlanta: Elmasın traşlanarak prizmatik özelliği kazandırılmış hali.
Pomza: Isıl işlemler yapılırken mücevherin çabuk ve kolay parlamasını sağlayan yağlı pomad.
Prototip: Anakalıp. Dökümhanede kauçuğa alınarak seri üretime geçilecek ürünün sadekar tarafından üretilmiş orijinal hali.

R

Raspa: Özellikle taş yuvası ve metal üzerindeki pürüzlerin giderilmesi için kullanılan, sivri uçlu, keskin kenarlı, oluklu, üçgen bir alet.
Rastlama: Yaslama tekniği ile mıhlama işlemine verilen isim.
Rodaj: Rodyum kaplama işlemi.
Roza: Foyasız olarak traşlanmış elmas.

S

Sıvama: Mıhlamacılıkta, taşın tüm çevresinin metalle kapatılarak gerçekleştirildiği mıhlama tekniği.

Ş

Şaloma (Şalümo): Kaynaklama ve ısıl işlemlerde kullanılan, değişik tekniklerle alev üretici alet.
caba: ipsum

T

Talaz: Dalga bezeme. Kıvrık bezeme şeklindeki motiflere verilen ad.
Tezyinat: Bezeme, süsleme.
Tire: Fırçalarla parlatılmayan takıların parlatılması amacıyla, bir ucu sabitlenmiş pamuk ipliği için kullanılan terim. İp üzerine sürülen parlatıcılarla yapılan işleme tirelemek denir.

U

Usta: Zanaatta yüksek becerisi olan kişi.

V

Varak: Altın gümüş gibi madenleri, döverek oluşturulan ince metal yaprağa verilen ad.

Y

Yaldız: İnce kaplama . Elektroliz tekniği ile metalleri değerli metallerle kaplama işlemi.

Z

Ziynet: Altın gümüş ve değerli taşlarla yapılan süs eşyası.
Zümrüt: Yeşil renkli berilyum silikat değerli kristal cevher.